Emoties: energie in beweging

Wanneer we het hebben over ‘emoties’ zal er bij iedereen een eerste beeld verschijnen. Iemand die verdrietig, bang, onzeker of juist ontspannen is. Of jaloers, gefrustreerd, blij. Labels die we er zelf als mens aan hebben gegeven om gevoelens beter te kunnen begrijpen wanneer we er over spreken.

Maar wat is een emotie eigenlijk, puur natuurkundig bekeken? Emotie is energie met een bepaalde energetische lading, die FYSIEK gevoeld wordt. Emotie staat voor beweging: e-motion. Letterlijk: energy moving.

In onze maatschappij bestaan er flink wat oordelen over het tonen van emoties: iets wat gekoppeld wordt aan gevoeligheid, drama of labiliteit. Een ‘vrouwending’.

Dit klinkt generaliserend, maar helaas is het tonen van emoties op veel plekken in de maatschappij, in het dagelijks leven of algemeen beschouwd, nog vaak taboe of worden als ‘lastig’ ervaren. Of het nu de emoties van een ander zijn, of die van jezelf.

Terwijl een emotie simpelweg een fysieke reactie is die ontstaat wanneer je iets meemaakt, iets hoort, leest, ziet of ruikt. Zonder oordeel.

We zijn echter veelal oplossingsgericht ingesteld en willen een emotie analyseren; waar zou een emotie door komen? Ook als de ander een emotie toont, zoeken we ‘t snel in een oplossing. Meestal goed bedoeld overigens, maar vaak niet wat we nodig hebben. We vinden het oncomfortabel en zijn gewend met ons hoofd te werken want daar kennen we feiten.

Maar een emotie kent geen feiten. Daarom hangen we er een label aan: goed of fout, zwak of sterk. Om het te kunnen begrijpen en zelfs te kunnen veranderen.

Wat gebeurt er als je een emotie tegenhoudt of ontkent?

Als een emotie energie is en het stroomt wanneer het erkend wordt en gevoeld, dan gebeurt het tegenovergestelde wanneer we dat niet doen. Wanneer we onszelf niet toestaan een emotie simpelweg te voelen, het er te laten zijn zonder oordeel, stagneert de energiestroom. Dat gebeurt soms bewust, maar veelal ook onbewust. Door opvoeding, ervaringen, beperkende overtuigingen door programmeringen of conditionering, trauma of de omstandigheden in je persoonlijke leven.

En hoe meer stagnatie, hoe meer (fysieke, mentale en emotionele) klachten je kunt krijgen. En hoe verder je van jezelf verwijderd raakt.

De meeste mensen vinden het lastig een emotie die als ‘niet prettig’ voelt, simpelweg te doorvoelen en niet te gaan analyseren. Daarom draai ik ‘m voor ’t gemak even om.

Probeer je een moment voor te stellen van intense blijdschap, of ontspanning. Wat doe je op zo’n moment dan? De meesten mensen zullen antwoorden: geen idee, gewoon ‘niks’.

Je voelt op zo’n moment niet de behoefte om te analyseren waarom je blij bent en hoelang dat dan zal duren. Je probeert het ook niet te veranderen, want het gevoel is aangenaam.

Andersom proberen we dat met een wat minder prettige emotie wel te doen; het er simpelweg laten zijn en gebeuren is lastig, we gaan analyseren hoe ’t komt, bedenken hoe lang ’t duren zal en hoe we ervoor kunnen zorgen dat het zo snel mogelijk verdwijnt.

Het gevaar van analyseren is dat we uit ons lichaam gaan en in ons hoofd, waar de emotie niet te voelen is maar we deze verstandelijk koppelen aan een verhaal, een oordeel. Boosheid is een slechte emotie en blijdschap goed. Verdriet is een zwakke emotie en zelfverzekerdheid is goed. En het komt ‘daar en daar’ door. Met als gevolg dat we de ‘slechte’ emoties willen negeren en de ‘goede’ willen uitvergroten.

Emoties doorvoelen, hoe werkt dat?

Positive thinking is iets wat in de huidige New Age beweging of spiritual communities veel wordt nagestreefd. De ‘goede’ emoties uitvergroten, zodat je in een positieve mindset komt. Werkt prima voor dat moment misschien, maar het is niet de oplossing. Het is symptoombestrijding. Net als een pilletje tegen de hoofdpijn. Wanneer je alles onderdrukt of met een roze bril bekijkt, ben je niet aanwezig in je lichaam en worden blokkades niet opgelost. Met als gevolg dat de energie gestagneerd blijft en op langere termijn klachten gaat veroorzaken.

Dat wil niet zeggen dat je geen dingen mag doen die je helpen of waar je blij van wordt. Of het nu een dagje sauna, een mooie wandeling of een gesprek met een goede vriend is, het zijn hulpmiddelen. Anders is als je alleen maar in de afleiding vlucht. Of andersom, als je volledig verdwijnt in elke emotie en er bijna in verdrinkt.

Ik snap dat het verschil hiertussen lastig is en gebruik graag een metafoor om dit een beetje te verduidelijken.

Een metafoor...

Stel, je drijft in zee. In de zee zijn golven, onherroepelijk. En die zullen er ook altijd zijn. Groot, klein. Ruig en rustig. Veel of weinig. De golven zijn jouw emoties.

Je kunt in zee drijven en zeggen: 'ik wil niet dat er golven zijn', maar dat is niet realistisch. Je kunt ze niet ontkennen. Je kunt er voor wegzwemmen, maar een meter verderop is de volgende. Of je ogen sluiten, maar als je ze weer opendoet zijn ze er nog steeds. Je kunt er ook tegen vechten, je spartelt, slaat met je armen en roept dat je dit niet wilt. Het verandert niets, behalve dat je uiteindelijk uitgeput raakt.

Je kunt ook denken: ‘de golf is er nu eenmaal. Ik hoef het niet leuk te vinden, maar het is zo.’ Vervolgens ga je op je rug liggen om erop te drijven, je doet een zwemband om zodat het wat aangenamer voelt, je draait je gezicht naar de zon zodat de warmte je ondersteunt of je zet je duikbril op en duikt door de golf heen.

Dat zijn de hulpmiddelen. Dat is het doorvoelen van je emoties. En dat is heel ingewikkeld, als je gewend bent alles vanuit je hoofd en verstand te doen. Al tientallen jaren soms.

Hoe kun je anders omgaan met emoties?

Luister eens wat vaker naar wat jouw lichaam je vertelt. Wat voel je in een bepaalde situatie, bij een bepaald persoon of specifieke gebeurtenis? Ga er met je aandacht naartoe, met je ademhaling en voel. En probeer dan die gedachtestroom die gelijk komt met het hoe en waarom, het analyseren, het oplossingsgerichte eens links te laten liggen. Wat voel je letterlijk fysiek. Zonder oordeel.

Alle spreekwoorden: het hart op de tong hebben, iets op je lever hebben, zwaar op de maag hebben, het blok aan het been voelen, een brok in de keel voelen enzovoort, zijn niet voor niets ontstaan. Voelen brengt je in je lichaam, dichterbij jezelf. Bij jouw kern. Weg van de oordelen, weg van de maskers.

Laten we eens wat vaker een voorbeeld nemen aan mensen die het dichtst bij de natuur en bij zichzelf staan, zoals in de Keniaanse cultuur. Waar mensen, man of vrouw, schreeuwen, huilen, bewegen als ze intens verdriet voelen.

Het er maximaal laten zijn, het met elkaar beleven. Elkaar liefhebben, het samen doorvoelen. En bij blijdschap het net zo intens beleven met elkaar, en er geen oordeel over hebben naar elkaar en naar zichzelf.

Waar elke emotie mag bestaan...